Bạn có thể nghe ra rả điều này trên các mặt báo, rằng ăn các loại ngũ cốc, hạt nguyên cám tốt hơn. Điều này là đúng, có rất nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh rằng lớp vỏ cám này tập trung vô số dinh dưỡng của hạt.
Nhưng bạn cần biết rằng lúa là loại cây tích lũy nhiều asen hơn bất kì loại cây lương thực nào khác. Và theo thống kê, nó là nguồn tích lũy asen vô cơ lớn nhất – loại asen độc hại hơn asen hữu cơ rất nhiều.
Quay trở lại về asen, đây là một trong những nguyên tốt độc hại nhất trên thế giới. Trong suốt lịch sử, nó đã xâm nhập vào chuỗi thức ăn và tìm đường vào thực phẩm của chúng ta. Tuy nhiên, vấn đề này hiện đang trở nên tồi tệ hơn, vì ô nhiễm lan rộng đang làm tăng mức độ asen trong thực phẩm, gây nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe.
Asen có hai dạng:
- Asen hữu cơ: chủ yếu được tìm thấy trong các mô thực vật và động vật
- Asen vô cơ: được tìm thấy trong đá và đất hoặc hòa tan trong nước. Đây là hình thức độc hại hơn
Asen được tìm thấy trong gần như tất cả các loại thực phẩm và đồ uống, nhưng thường chỉ được tìm thấy với số lượng nhỏ. Ngược lại, mức độ tương đối cao được tìm thấy trong:
- Nước uống bị ô nhiễm: Hàng triệu người trên thế giới tiếp xúc với nước uống có chứa lượng asen vô cơ cao. Điều này là phổ biến nhất ở Nam Mỹ và Châu Á
- Hải sản: Cá, tôm, động vật có vỏ và các loại hải sản khác có thể chứa một lượng asen hữu cơ đáng kể, dạng ít độc hơn. Tuy nhiên, vẹm và một số loại rong biển cũng có thể chứa asen vô cơ.
- Lúa và thực phẩm làm từ gạo: Lúa tích lũy nhiều asen hơn các loại cây lương thực khác. Trên thực tế, đây là nguồn thực phẩm lớn nhất của asen vô cơ, là loại asen độc hại hơn nhiều.
Do kết quả của các hoạt động của con người, ô nhiễm asen đã gia tăng. Các nguồn gây ô nhiễm arsen chính bao gồm một số loại thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ, chất bảo quản gỗ, phân lân, chất thải công nghiệp, hoạt động khai thác, đốt và đốt than. Asen thường chảy vào nước ngầm, nơi bị ô nhiễm nặng ở một số nơi trên thế giới. Từ nước ngầm, asen tìm đường vào giếng và các nguồn cung cấp nước khác có thể được sử dụng cho tưới tiêu và nấu ăn.
Lúa đặc biệt dễ bị nhiễm asen, vì ba lý do sau:
- Nó được trồng trong các cánh đồng ngập nước (cánh đồng lúa) đòi hỏi lượng nước tưới cao. Ở nhiều khu vực, nước tưới này bị nhiễm asen (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21899878)
- Asen có thể tích tụ trong đất của ruộng lúa, làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12564892)
- Lúa hấp thụ nhiều asen từ nước và đất hơn so với các loại cây lương thực thông thường khác (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17969706)
- Sử dụng nước bị ô nhiễm để nấu ăn là một mối quan tâm khác, bởi vì hạt gạo dễ dàng hấp thụ asen từ nước nấu khi chúng được đun sôi (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12480363, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12573413)
Điều mà mọi người thường nghe khi người bán gạo lứt nói, đó là sản phẩm đó nhiều dinh dưỡng, tốt cho các căn bệnh nan y…nhưng họ không nói tới độc hại của nó. Asen tập trung rất nhiều ở lớp vỏ cám của gạo, nên nếu đã ăn lứt bạn nên chọn sản phẩm canh tác hữu cơ.